Świerzbiączka guzkowata, znana również jako prurigo nodularis, to przewlekła choroba dermatologiczna charakteryzująca się występowaniem twardych, swędzących guzków na skórze. Guzki te mogą być różnej wielkości, od kilku milimetrów do kilku centymetrów, i zazwyczaj mają kolor czerwony lub brunatny. Choroba najczęściej dotyka osoby dorosłe, a jej przyczyna nie jest w pełni zrozumiana. Uważa się, że świerzbiączka guzkowata ma prawdopodobnie etiologię neurogenną, może być wynikiem reakcji skóry na chroniczne drapanie i tarcie, które wywołuje stan zapalny i przerost tkanki skórnej. Nie ustępuje samoistnie.
Częstość występowania w poszczególnych populacjach
Świerzbiączka guzkowata jest stosunkowo rzadką chorobą, choć jej dokładna częstość występowania nie jest dobrze udokumentowana. W literaturze medycznej szacuje się, że choroba ta dotyka mniej niż 1% populacji ogólnej. Występuje z podobną częstością u kobiet i mężczyzn, a najczęściej diagnozowana jest u osób w wieku od 40 do 60 lat. Zwiększone ryzyko występowania świerzbiączki guzkowatej obserwuje się u osób z atopowym zapaleniem skóry, przewlekłą niewydolnością nerek, chorobami wątroby oraz u pacjentów z HIV.
Schematy leczenia oraz leki wykorzystywane w terapii
Leczenie świerzbiączki guzkowatej jest wyzwaniem ze względu na jej przewlekły charakter i intensywne swędzenie, które może znacząco obniżać jakość życia pacjentów. Terapia zazwyczaj obejmuje kombinację różnych metod, w tym:
1. Leki przeciwświądowe: Stosowane są doustne leki przeciwhistaminowe, które mogą łagodzić swędzenie. W niektórych przypadkach stosuje się również gabapentynę lub pregabalinę.
2. Leki przeciwzapalne: Kortykosteroidy, takie jak triamcinolon (Triamhexal), stosowane są miejscowo w celu zmniejszenia stanu zapalnego i swędzenia. Triamhexal jest popularnym wyborem ze względu na jego skuteczność i stosunkowo niskie ryzyko działań niepożądanych przy krótkotrwałym stosowaniu.
3. Immunomodulatory: Inhibitory kalcyneuryny, takie jak takrolimus i pimekrolimus, mogą być stosowane miejscowo jako alternatywa dla kortykosteroidów.
4. Fototerapia: Leczenie promieniowaniem ultrafioletowym (UVB lub UVA) może przynieść ulgę u niektórych pacjentów.
Leczenie wspomagające - kosmetyki, wyroby medyczne, leki OTC
Leczenie wspomagające odgrywa kluczową rolę w zarządzaniu objawami świerzbiączki guzkowatej. Do najważniejszych metod wspomagających należą:
1. Emolienty i nawilżacze: Regularne stosowanie emolientów pomaga utrzymać odpowiednie nawilżenie skóry, co może zmniejszyć skłonność do drapania. Emolienty zawierające ceramidy, mocznik lub kwas mlekowy są szczególnie polecane.
2. Wyroby medyczne: Wkładki hydrożelowe, bandaże ochronne i specjalistyczne opatrunki mogą chronić skórę przed uszkodzeniami spowodowanymi drapaniem.
3. Leki OTC: Kremy i maści zawierające mentol lub kamforę mogą przynosić chwilową ulgę od swędzenia.
Czynniki psychologiczno-psychiczneCzynniki psychologiczne i psychiczne odgrywają istotną rolę w przebiegu i leczeniu świerzbiączki guzkowatej. Przewlekłe swędzenie i związane z nim drapanie mogą prowadzić do znacznego stresu emocjonalnego, lęku, depresji oraz problemów ze snem. Z kolei te stany psychiczne mogą nasilać objawy choroby, tworząc błędne koło, w którym stres i napięcie emocjonalne pogarszają stan skóry, a pogorszony stan skóry zwiększa stres i napięcie.
PodsumowanieŚwierzbiączka guzkowata to przewlekła, uciążliwa choroba skóry, której leczenie wymaga wielokierunkowego podejścia. Oprócz leków przeciwświądowych i przeciwzapalnych, takich jak triamhexal, kluczowe znaczenie mają metody wspomagające, w tym nawilżanie skóry i stosowanie odpowiednich kosmetyków. Włączenie wsparcia psychologicznego i technik zarządzania stresem jest równie istotne, ponieważ czynniki psychologiczne mogą znacząco wpływać na przebieg choroby i jakość życia pacjentów. Choć świerzbiączka guzkowata jest rzadka, jej wpływ na codzienne funkcjonowanie pacjentów jest znaczący, co podkreśla potrzebę kompleksowego podejścia do terapii i regularnego monitorowania skuteczności leczenia.
Obraz autorstwa freepik
